برخورد نزدیک از جنس کیهانی: نگاهی به فیلم «برخورد نزدیک از نوع سوم»

عبدالرضا ناصر مقدسی

استیون اسپیلبرگ یکی از نوابغ و اساتید بلامنازع در عرصه فیلم‌سازی می‌باشد. تمام فیلم‌های او شاهکاری بشمار می‌آید و هریک نتنها تحولی در عالم سینما بلکه در بیان حقایق و تفکراتی است که می‌تواند انسان را عمری به خود مشغول دارد. دو فیلم او یعنی «برخورد نزدیک از نوع سوم» و «فرازمینی» فیلم‌هایی هستند که به موضوع بحث‌های ما مرتبط می‌باشند و این یادداشت و یادداشت بعدی به بررسی این دو فیلم اختصاص داده خواهد شد. اما از خوانندگان دعوت می‌کنم که تمام فیلم‌های اسپیلبرگ را ببینند. از «گزارش اقلیت» و «هوش مصنوعی» گرفته تا «فهرست شیندلر» همه و همه به عمیق‌ترین مفاهیم انسانی می‌پردازند. اسپیلبرگ در عین حال نشان داده که اولویت‌های زمانه خود را می‌شناسد. فیلمی چون «هوش مصنوعی» بسیار زود‌تر از هر کسی به بحث در مورد پدیده‌ای می‌پردازد که اکنون دغدغه تمام متفکران می‌باشد. فیلم «برخورد نزدیک از نوع سوم» ششمین فیلم اسپیلبرگ و محصول سال ۱۹۷۷ می‌باشد. او که با فیلم «آرواره‌ها» به موفقیت بزرگی در گیشه دست یافته بود در این فیلم به تجربه متفاوتی دست می‌زند. باید توجه داشت که در زمان ساخت این فیلم گزارش‌های زیادی از گوشه و کنار دنیا مبنی بر دیدن یوفو‌ها و ارتباط با بیگانگان فضایی منتشر می‌شد. خیلی از این گزارش‌ها صحبت از ربودن آدمیان نیز می‌کرد. اما اسپیلبرگ گرچه محوریت بحث خود را همین یوفو‌ها و مشاهده آن‌ها می‌گذارد اما کمی عمیق‌تر رفته و نوعی ارتباط کیهانی را بین انسان‌های فضایی و انسان‌های زمینی توصیف می‌نماید. ارتباطی که مهم‌ترین پیام این فیلم به شمار می‌آید. فیلم با گزارشاتی از دیدن یوفو‌ها شروع می‌شود. گزارشاتی که دانشمندان در پی درک حقیقت آن می‌باشند و دانشمندی فرانسوی مسئول رمزگشایی و بررسی آن‌ها می‌شود. اما در ورای این جستجوی علمی، نوعی رابطه الهام‌آمیز و عجیب بین این موجودات فضایی انسان‌های زمینی اتفاق می‌افتد. دانشمند فرانسوی پیامی بصورت موسیقی دریافت می‌کند که مختصات منطقه‌ای را که قرار است فضایی‌ها در آنجا بدیدار آدمیان بیایند اعلام می‌نماید. از سوی دیگر چند تن از مردم عادی در الهامات عجیب خود متوجه همان مکان می‌گردند. آن مکان که اکنون منطقه ممنوعه اعلام شده کوهی ست که بشدت توسط ارتش و دانشمندان تحت نظر قرار گرفته است. اما این باعث نمی‌شود که جیلیان و روی – دو تن از قهرمانان اصلی فیلم- خود را به آنجا نرسانند. مکانی که قرار است دیداری بین انسان‌ها و فرازمینی‌ها اتفاق بیفتد. دیداری که در قاموس یوفوشناسی با عنوان «برخورد نزدیک از نوع سوم» شناخته می‌شود. وقتی فرازمینی‌ها به مکان مورد نظر می‌رسند نوعی ارتباط آوایی و موسیقیایی بین آن‌ها و انسان‌ها برقرار می‌شود. سپس آن‌ها با دوستی تمام، داوطلبانی را سوار بر یوفو کرده و با خود می‌برند. هیچ گونه تهدید و آدم ربایی رخ نمی‌دهد بلکه ارتباطی عمیق بین انسان‌های زمینی و فضایی برقرار می‌شود و اینگونه ان‌ها مجذوب هم می‌گردند. «برخورد نزدیک از نوع سوم» بیان یک ارتباط کیهانی و فراتر از ذهنیت محدود انسان‌ها با هم است. در فیلم اینطور بنظر می‌رسد که برقراری ارتباط بین انسان‌های فضایی و زمینی، نمی‌تواند برخوردی عادی باشد. زیرا انگار جنس آگاهی و تفکر آن‌ها از یک نوع نیست. ما این موضوع را در تلاش برای برقراری ارتباط بین انسان‌های فضایی و دانشمندان توسط ایجاد نور و آوا شاهد هستیم. اما در همین صحنه طنزی نیز وجود دارد. دانشمندان چندان موفق در برقراری ارتباط نیستند و ارتباط آن‌ها از این آوا‌های نوری و صدا‌های موسیقیایی فراتر نمی‌رود. ارتباط و تعامل نزدیک بشیوه‌ی دیگری رخ می‌دهد. ارتباطی که توضیح آن اصلاً مقدور نیست. نوعی الهام که مبنای آن باید فراتر از درک انسان باشد. موضوعی بسیار مهم که از جنبه‌ی مطالعات «ستی» یا همان جستجو برای تمدن‌های فرازمینی قابل تحلیل است. ستی تا مدت‌های دراز بر اساس جستجوی پیام‌های کیهانی توسط رادیوتلسکوپ‌ها انجام می‌شده است. دانشمندان با جستجو در فضا بدنبال پیام‌های احتمالی‌ای بوده‌اند که بیگانگان برای ما ارسال کرده‌اند. این نوع جستجو از این تفکر بر می‌آید که ما شیوه فکری بیگانگان را شبیه خودمان میدانستیم. واقعیتی که اکنون در پژوهش‌های ستی زیر سؤال رفته است. اکنون دانشمندان بدنبال این هستند که شیوه تفکر بیگانگانی که احتمالاً تمدنی بسیار پیشرفته‌تر از ما دارند را درک کنند. این موضوع عمیقاً مورد توجه قرار گرفته که بیگانگان فضایی شاید از روش‌هایی برای تماس استفاده کنند که بهیچ وجه قابل درک و توضیح برای ما نباشد دقیقاً مانند روشی که اسپیلبرگ در فیلم خود به تصویر می‌کشد. این فیلم گرچه قدیمی است اما ارزش دیدن را دارد. فیلمی که روابط جدیدی را در عرصه کیهانی توضیح می‌دهد.

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی متخصص مغز و اعصاب و درمان بیماری ام اس (MS) در بیمارستان سینا مرکز تحقیقات ام اس