دغدغه های طبیبانه

هویت ملی و زبان فارسی

عبدالرضا ناصر مقدسی

در روزنامه شرق به چاپ رسیده است

هویت ملی ما را چه چیزی تشکیل می دهد؟ شاید مهم ترین عنصر در ایجاد هویت ملی ما ایرانیان زبان فارسی باشد. من از مادری ترک زبان و پدری فارس زبان بدنیا آمده ام. در گیلان متولد و بالیده ام و به لهجه ی گیلکی عشق می ورزم. کودکیم در میان ارامنه گذشته است و گرچه زبان ارمنی را نمی دانم ولی با فرهنگ آنها آشنایم. به دلیل شرایط کاری نزدیک دو سال در کردستان زندگی کرده ام. زبان کردی را تا حدی می فهمم و دوستان کرد بسیاری دارم و به کردستان و فرهنگ عظیمش عشق می ورزم. اما با همه ی این احوال زبان فارسی را مهم ترین عامل اتحاد ایرانیان و شکل دهنده ی هویت ملی ما می دانم. این بدان معنی نیست که زبان ها و لهجه های دیگر بی اهمیتند. این تنوع زبانی و قومی خصلت مهم سرزمین و فرهنگ ایران است. فرهنگی که توانسته برای هزاران سال تمام این اقوام را گرد هم آورده و آنها را علی رغم تفاوتهای زبانی و قومیتی در کنار هم و متحد با هم نگه دارد. اما آن چیزی که برای من فضایی برای تفکر می آفریند زبان فارسی است. باید توجه داشت که زبان صرفا وسیله ای برای محاوره و گفتگو نیست. زبان عاملی برای تفکر است. زبان بقول هایدگر خانه هستی می باشد و ما در زبان است که هستی پیدا می کنیم. لذا زبان خاطره ی ماست و زبانی موفق تر است که خاطراتش فربه تر و غنی تر باشد. از آن رو زبان فارسی برای ما مامنی جهت تفکر و پیدا کردن هویت بوجود می آورد که توسط بزرگانی همانند فردوسی، حافظ ، سعدی ، مولانا ، خیام و هزاران شاعر و نویسنده ی دیگر پربار و غنی شده است. زبان فارسی تعدادی کلمه و حرف نیست. زبان فارسی انبوه کتاب هایی است که بدین زبان نوشته شده، انبوه شعرهایی است که بدین زبان سروده شده، انبوه انسان هایی است که عمر خود را در جهت ارتقای آن گذاشته اند. و این حجم بسیار بزرگ است که مکان تفکر ما را تشکیل می دهد و هویت ما را شکل می بخشد. این روزها اما شاید بیش از هر وقت دیگری در تاریخ پر فراز و نشیب ایران احتیاج به تقویت نقش زبان فارسی در هویت ایرانیان داریم. زبان فارسی می تواند دراین شرایط بسیار دشوار همانند زنجیری همه ی ما را به هم متصل نگه داشته و از فروپاشی و سقوط جلوگیری کند. بگذریم از اینکه این اشعار بزرگ فارسی در این روزها بزرگترین پناه امسال من هستند تا بدان دلشان آرام بگیرد و کمی نفس بکشند. این روزها به همه توصیه می کنم شاهنامه را بخوانند. از حافظ غافل نشوند و در دریای غزل های سعدی و مولانا غرق شوند. هیچ درمانی بهتر از این سخنان در این روزگار نیست . هیچ طبیبانه ای بالاتر از لغت هایی نیست که سالیان درازیست در لوح وجود ما نقش بسته اند.