راه های تشخیص بیماری التهاب عصب چشم

عصب چشم انسان یکی از مهمترین بخش های سیستم بینایی می باشد و از طریق آن ارتباط بین چشم و مغز برقرار می شود. از طریق این عصب اطلاعات بینایی دریافتی از شبکیه به منظور تجزیه و تحلیل به مغز ارسال می‌گردد. اگر این عصب دچار التهاب گردد، شخص با عارضه نوریت اپتیک روبرو شده و تشخیص نوریت اپتیک برای بیمار گذاشته می شود و مراحل درمان التهاب عصب چشم آغاز می شود.

” این التهاب که ممکن است حتی در هر دو چشم فرد بطور همزمان ایجاد شود، می تواند به عصب و غلاف حفاظتی آن یا همان میلین آسیب وارد کند. از این رو توجه به علائم آن برای بهبود هر چه سریعتر و جلوگیری از پیشرفت آن بسیار ضروری خواهد بود. “

علت التهاب عصب بینایی دقیقا چیست؟

علت بروز این بیماری دقیقاً مشخص نیست اما گاهی اوقات سیستم ایمنی بدن به پوشش چربی به نام میلین که عصب بینایی فرد را پوشانده و از آن محافظت می کند حمله کرده و به آن آسیب می رساند. هنگامی که میلین آسیب دیده یا از بین برود، عصب بینایی دیگر نمی تواند پیام های خود را به مغز ارسال کرده و در نتیجه فرد دچار مشکلات بینایی خواهد شد.

 بیماری های خود ایمنی زیر  می توانند با التهاب عصب بینایی همراه باشند:

• مولتیپل اسکلروزیس (MS)

در مولتیپل اسکلروزیس سیستم خود ایمنی فرد به غلاف م1یلین که فیبرهای عصبی در مغز را پوشانده حمله می کند. در افراد مبتلا به التهاب عصب بینایی، خطر ابتلا به بیماری ام اس بعد از ابتلای فرد به التهاب عصب بینایی در طول زندگی، حدود ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت.

• سندرم دویک (Neuromyelitis optica)

در این بیماری التهاب، روی عصب بینایی و نخاع فرد تأثیر خواهد گذاشت. علائم بروز سندرم دویک شباهت زیادی به علائم مولتیپل اسکلروز دارد و با آن اشتباه می شود اما درمان بیماری دویک و درمان بیماری ام اس از هم مجزا هستند.

هنگامی که علائم التهاب عصب بینایی پیچیده تر باشد، علت های دیگر مرتبط با این بیماری از جمله موارد زیر باید در نظر گرفته شوند:

• عفونت ها

عفونت های باکتریایی از جمله بیماری لایم، تب خراش گربه، سفلیس یا ویروس هایی مانند سرخک، اوریون و تبخال می توانند باعث ایجاد بیماری شوند.

• دیگر بیماری ها

بیماری هایی مانند سارکوئیدوز، بیماری بهجت و لوپوس می توانند باعث بروز بیماری شوند.

• مواد مخدر و سموم

برخی از داروها و سموم نیز با بروز بیماری التهاب عصب بینایی مرتبط هستند. به عنوان مثال اتامبوتول که برای درمان سل استفاده می شود و متانول که یک ماده مشترک در ضد یخ، رنگ ها و حلال ها است نیز می تواند منجر به بروز این بیماری شود.

علائم التهاب عصب بینایی

التهاب عصب بینایی در بیشتر موارد فقط یکی از چشم ها را درگیر خواهد کرد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر شود:

• درد
• از دست دادن بینایی یکی از چشم ها
• کاهش میدان دید
• از بین رفتن تشخیص رنگ
• چشمک زدن نورها

تشخیص بیماری التهاب عصب بینایی

احتمالاً برای تشخیص این بیماری به چشم پزشک مراجعه خواهید کرد. پزشک بر اساس سابقه پزشکی و معاینه شما این بیماری را تشخیص خواهد داد. احتمال زیاد پزشک برای تشخیص التهاب عصب بینایی از آزمایشات زیر استفاده خواهد کرد:

• معاینه چشم

چشم پزشک در حین معاینه چشم به بررسی میزان درک فرد از رنگ ها و اندازه گیری قدرت بینایی (دید مرکزی و جانبی) فرد خواهد پرداخت.

• افتالموسکوپی

در حین بررسی و معاینه چشم پزشک با انداختن نور در داخل چشم ساختار پشت چشم را بررسی خواهد کرد. این آزمایش وضعیت نقطه کور (دیسک اُپتیک) چشم در جایی که عصب بینایی وارد شبکیه چشم می‌شود را مورد بررسی قرار خواهد داد. در نزدیک یک سوم از افراد مبتلا به التهاب عصب بینایی، نقطه کور ملتهب خواهد شد.

• آزمایش واکنش نور مردمک چشم

پزشک ممکن است چراغ قوه ای را در مقابل چشمان فرد مراجعه کننده حرکت دهد تا ببیند مردمک چگونه نسبت به نور واکنش نشان خواهد داد. در فرد مبتلا، مردمک چشم به اندازه چشم سالم به نور واکنش نشان نخواهد داد.

• تصویر برداری رزونانس مغناطیسی

در تصویر برداری ام آر آی از یک میدان مغناطیسی و پالس های امواج رادیویی برای عکس گرفتن از بدن فرد استفاده می شود. در طی ام آر آی برای بررسی ابتلای فرد به بیماری التهاب عصب بینایی، ممکن است محلول کنتراست به داخل بدن شما تزریق شود تا التهاب فعال عصب های بینایی و دیگر قسمت های مغز شما وضوح تصویر بیشتری داشته باشد. ام آر آی اهمیت زیادی در تشخیص مناطق و نواحی آسیب دیده در مغز داشته و می تواند به تشخیص دقیق تر کمک زیادی کند. این آسیب های مغزی احتمال ابتلای فرد به بیماری ام اس را مشخص خواهد کرد. علاوه بر موارد گفته شده، عکس برداری ام آر آی می تواند به تشخیص عوامل احتمالی دیگر کاهش بینایی مثل تومورها نیز کمک کند.

• آزمایش خون

انجام آزمایش خون برای بررسی عفونت یا آنتی بادی های خاص بسیار مفید و مؤثر خواهد بود. ابتلا به التهاب عصب بینایی با آنتی بادی های موجود در خون مرتبط بوده و می تواند منجر به بروز ییماری شدید در فرد شود. افراد مبتلا به التهاب عصب بینایی شدید ممکن است. تحت این آزمایش قرار بگیرند تا احتمال ابتلای آن ها به نورومیلیت اپتیکا یا همان سندرم دویک مشخص شود.

• توموگرافی انسجام نوری (OCT)

این آزمایش ضخامت لایه فیبر عصب شبکیه چشم را مورد اندازه گیری خواهد داد. در افراد مبتلا به التهاب عصب بینایی، ضخامت لایه فیبر عصب شبکیه چشم نازک تر از افراد سالم است.

• آزمایش محدوده بینایی

این آزمایش به اندازه گیری دید جانبی هر کدام از چشم ها کمک کرده و هرگونه کاهش بینایی را نشان خواهد داد. التهاب عصب بینایی ممکن است باعث کاهش محدوده بینایی و از دست دادن قسمتی از بینایی فرد مبتلا شود.

• پاسخ برانگیخته بینایی (Visual evoked response)

در حین انجام این آزمایش باید روی یک صندلی در مقابل یک صفحه نمایشی که الگوهای شطرنجی بر روی آن نمایان می شود، بنشینید. در حین این آزمایش سیم ها و گیرنده هایی به مغز متصل می شوند تا پاسخ های مغزی فرد نسبت به تصاویر نقش بسته روی تصویر را ثبت و ضبط کنند. این آزمایش کمک می کند تا پزشک کندتر بودن ارسال پیام های الکتریکی در مغز افراد دچار آسیب عصب بینایی را تشخیص دهد.

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی متخصص مغز و اعصاب و درمان بیماری ام اس (MS) در بیمارستان سینا مرکز تحقیقات ام اس

 نویسنده: دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی