دغدغه های طبیبانه

چرا واکسن؟

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی-این نوشته در روزنامه شرق به چاپ رسیده است

اهمیت زدن واکسن کرونا

پس از این همه بحث و جدل در مورد اهمیت زدن واکسن و اینکه چرا واکسیناسیون این همه دیر و آن هم در حجمی چنین اندک در مملکت ما آغاز شده است، حالا که بهر صورت بیماران خاص دارند واکسینه می شوند با حرفها و مقاومتهای عجیبی در سطح جامعه در مورد زدن واکسن روبرو هستیم.

برای من زدن واکسن همواره یک ضرورت محسوب می شده و هیچ سوالی در مورد اهمیت آن در ذهنم شکل نگرفته بود. فکر نمی کردم در شرایط امروز که آمار فوتی ها دارد رکورد می زند و هر روز بیشتر از روز قبل می گردد کسی سوالی در مورد اهمیت واکسیناسیون داشته باشد. اما اگر به فضای مجازی مراجعه کنید می بینید که پر از توصیه های غلط مبنی بر پر عارضه بودن واکسن هاست. شاید بگویید که فضای مجازی می تواند موضوعی را اغراق آمیز جلوه داده و بازتابی از عقاید همه مردم نیست.

مشکل اینجاست که این روزها بیشترین سوالی که از من می شود این است که آیا واکسن بزنیم یا نه؟ و آیا شما تضمین می کنید که با زدن واکسن اتفاقی برای ما بوجود نیاید؟ مانده ام که در مورد چه کاری تضمینی وجود دارد که در مورد واکسن وجود نداشته باشد. بیشک هر اقدامی آن هم مصرف دارو و یا زدن واکسن می تواند با عوارضی روبرو باشد اما اینکه زدن واکسن نفعش بسیار بیشتر از نزدن آن است چیزی ست که آمار فوتی ها بعینه به ما نشان می دهد. در طول سالهای طبابت فهمیده ام که در فرهنگ ما انگار چیزی به نام احتمالات و بررسی سود و زیان وجود ندارد. خیلی وقتها مردم ما نمی توانند در مورد شروع یک دارو و یا یک روش درمانی تصمیمی بگیرند. این موضوع وقتی تشدید می شود که با بیماران در مورد عوارض احتمالی آن روش درمانی صحبت شود. آنها نمی توانند سود و زیان آن را بررسی کنند. انگار در قاموس فکری مردم ما فقط قانون صفر یا صد است که معنا دارد.

اهمیت واکسیناسیون کرونا در دیگر جوامع

من چیزی در مورد نحوه واکنش مردم سایر کشورها در موراد اهمیت واکسیناسیون نمی دانم ولی آنچه در جامعه ما در حال رخ دادن است حاکی از بی اطلاعی و نا آگاهی عمیقی است که بطن جامعه ما را در برگرفته و آنها را از هر گونه واکنش درست و منطقی بازداشته است. البته باید به نقش منفی و مخرب رسانه های جمعی در بزرگنمایی عوارض واکسن ها نیز اشاره کرد. چقدر خوب بود که جامعه شناسان به این موضوع ورود می کردند و در مورد چنین واکنش هایی دست به مطالعه می زدند. آنها باید به کارگزاران امر درمان و بهداشت بگویند چرا چنین صدای خطرناکی که حیات یک جامعه را تهدید می کند می تواند تا این حد بلند در جامعه ما شنیده شود.مطمئنا عدم مطالعه و نداشتن آگاهی به حتی آنچه که هر روز به شکل فاجعه آمیزی برای ما در حال اتفاق است یکی از دلایل اصلی چنین صدایی در جامعه ماست.

این موضوع به واکسیناسیون کرونا ختم نمی شود. این روزها مثلا اعلام قرنطینه در سطح شهر تهران و تعطیلی بسیاری از کسب و کارها شده است. اما انگار هیچ چیزی تعطیل نیست. شهر کاملا شلوغ بوده و همه با رعایت کمترین موازین بهداشتی در شلوغی شهر راه می روند. باور چنین چیزی برای من سخت است.ملت ما را چه شده که حتی جایی که پای مرگ و زندگی شان نیز در میان است اینگونه بی ملاحظه و بی مبالات فقط و فقط به افزایش آمار مبتلایان و فوتی ها یاری می رسانند.

آنچه در جامعه ما در پاسخ به یک پاندمی کشنده در حال رخ دادن است میدانی فراخ برای تحقیق نیز محسوب می گردد. باید جامعه شناسان و انسان شناسان پزشکی وارد میدان شوند و جوانب چنین پدیده ای را بررسی کنند، کاری که اصلا صورت نگرفته است. بیشک این پاندمی آخرین پاندمی نخواهد بود. اما بسیار مهم است که درسهای لازم را از این پاندمی بگیریم. تنها در این صورت می توانیم در برابر سایر هجمه هایی که حیات ما را تهدید می کند دوام بیاوریم. باید بفهمیم چرا بخشی از مردم ما در مقابل واکسن زدن مقاومت می کنند و از آن بدتر اینکه بشکلی فعال این مقاومت کردن را ترویج می نمایند. باید توجه داشت که نزدن واکسن هیچ معنایی بجز ادامه زنجیره انتقال ویروس و آمارهای وحشتناک کرونا بیشتر ندارد.

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی متخصص مغز و اعصاب و درمان بیماری ام اس (MS) در بیمارستان سینا مرکز تحقیقات ام اس