داروی گلاتیرامر استات

گلاتیرامر استات یک داروی تنظیم کننده سیستم ایمنی از جنس اسیدآمینه است که برای درمان بیماری ام اس استفاده می شود.

گلاتیرامر استات می تواند از میزان حملات بیماری بکاهد. اگرچه مطالعات نشان می دهد که این دارو ممکن است از پیشرفت بیماری نیز جلوگیری کند. این دارو به عنوان درمان بیماری ام اس از نوع عودکننده-فروکش کننده بوده و به صورت تزریق زیرجلدی استفاده می شود.

مکانیسم اثر گلاتیرامر استات

گلاتیرامر استات یک تنظیم کننده سیستم ایمنی است و موجب کاهش پاسخ ایمنی بیماران مبتلا به MS عود کننده می شود. همچنین مشخص شده است که این دارو تعداد و شدت حمله ها را کاهش می دهد و روند ناتوانی را کند می کند.

فارماکوکینتیک گلاتیرامر استات

بر طبق مطالعات انسانی و حیوانی، قسمت اعظم داروی تزریق شده، در محل تزریق هیدرولیز می گردد. بخشی از داروی تجویز شده به سیستم لنفاوی وارد می شود و به گره های لنفاوی می رسد و احتمالاً بخشی نیز به صورت دست نخورده به گردش خون سیستمیک وارد می شود.

منع مصرف گلاتیرامر استات

در صورت حساسیت به گلاتیرامر استات و مانیتول مصرف دارو باید قطع شود.

عوارض جانبی گلاتیرامر استات

عوارض شایع این دارو عبارتند از:

• قلبی عروقی

گشادی عروق، درد قفسه سینه

• سیستم اعصاب مرکزی

درد، اضطراب

• پوستی

راش پوستی، افزایش تعریق

• گوارشی

تهوع

• ازدیاد حساسیت

ازدیاد حساسیت فوری پس از تزریق، شامل گرگرفتگی، درد قفسه سینه، تپش قلب، اضطراب، تنگی نفس، انسداد گلو ویا کهیر

• موضعی

التهاب محل تزریق، قرمزی محل تزریق، درد محل تزریق، خارش محل تزریق، ایجاد توده در محل تزریق، تورم عصبی، عضلانی و اسکلتی: ضعف، کمردرد

• تنفسی

تنگی نفس، علائم شبه آنفولانزا، نازوفارنژیت

هشدارها در مورد داروی گلاتیرامر استات

• درد قفسه سینه

گاهی ممکن است بلافاصله پس از تزریق ایجاد شود که معمولاً گذرا است، پس از چند دقیقه برطرف می شود و اغلب با علائم دیگر همراه نیست.

• لیپوتروفی

ممکن است در ناحیه تزریق ایجاد شود و برطرف هم نشود، به بیمار تأکید شود که دستور صحیح تزریق را رعایت کند و هر روز محل تزریق را تغییر دهد.

• پاسخ های ایمنی

اگرچه ارزیابی جامع و اصولی در مورد اثرات گلاتیرامر استات بر عملکرد سیستم ایمنی وجود ندارد، ولی این احتمال می رود که سیستم دفاعی بدن را تحت تأثیر قرار دهد

• واکنش های سیستمیک

در تعدادی از بیماران ممکن است بلافاصله پس از تزریق ایجاد شود، علائمی همچون اضطراب، درد قفسه سینه، دیس فاژی، فلاشینگ، تپش قلب و خارش ممکن است دقایقی پس از تزریق ایجاد شود که معمولاً گذرا هستند و خود به خود رفع می شوند. در مجموع این علائم ممکن است چندین ماه پس از شروع تزریق گلاتیرامر استات بروز کنند.

توصیه های دارویی گلاتیرامراستات

• گلاتیرامر استات باید در دمای 2 تا 8 درجه سانتی گراد (در یخچال) نگهداری و از یخ زدگی محافظت شود.
• هر سرنگ تنها جهت یکبار تزریق است.
• این دارو به شکل زیرجلدی تزریق شده و محل های مناسب برای تزریق نواحی شکم، بازو، بالای ران و باسن می باشد.

پاسخ به سوالات متداول

۱. مصرف همزمان داروی گلاتیرامر استات با کدام داروها تداخل دارد؟

در صورت مصرف سایر داروها، مکمل ها و فرآورده های گیاهی پیش از مصرف داروی گلاتیرامراستات با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید.

۲. چه مقدار داروی گلاتیرامر استات باید مصرف شود؟

مقدار مصرف هر دارو را پزشک معین می کند. اما مقدار مصرف معمول دارو به شرح زیر است:

داروی گلاتیر امراستات ۴۰میلی گرمی، 3 بار در هفته تجویز می گردد. (حداقل 48 ساعت فاصله بین هر تزریق باید رعایت شود)

۳. داروی گلاتیرامر استات به چه صورت باید مصرف شود؟

این دارو فقط برای تجویز زیر جلدی بوده و به صورت سایر رو شهای تزریق قابل مصرف نیست.

محل های مناسب برای تزریق ناحیه شکم با فاصله 5 سانتی متر از ناف، پشت بازو، بخش رویی ران، 5 سانتی متر بالای زانو و بخش پشت و بالای لگن است.

۴. درصورت فراموش نمودن یک یا چند نوبت از مصرف دارو چه باید کرد؟

در صورت فراموش کردن دوز، باید به محض به یاد آوردن، تزریق صورت گیرد و اگر به زمان تزریق دوز بعدی نزدیک شد ه اید، دوز فراموش شده را رها کنید و تزریق را طبق برنامه قبلی ادامه دهید.

از مصرف دوز اضافی برای جبران دوز فراموش شده خودداری کنید.

۵. درصورت مصرف بیش از مقدار توصیه شده دارو چه اقدامی انجام شود؟

از مصرف دوز اضافی دارو اجتناب کنید و در مورد مصرف دوز اضافی با پزشک یا داروساز خود برای توصیه های بیشتر تماس حاصل فرمایید.

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی متخصص مغز و اعصاب و درمان بیماری ام اس (MS) در بیمارستان سینا مرکز تحقیقات ام اس

 نویسنده: دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی