علم از دیدگاه سینما

حافظان زمین

نگاهی به فیلم «مورتال کمبت»

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی-این نوشته در روزنامه شرق به چاپ رسیده است

دنیای فانتزی، دنیای غریبی است. دنیایی که می تواند به همه ی ابعاد هستی رسوخ کرده و حرفهای جالب و متفاوتی بزند. می تواند از هر چیزی ساخته شود. می تواند دنیایی عجیب بدون تکیه بر ساخته های بشری باشد و یا نه، خود را مملو از نشانه های اسطوره ای و حماسی کرده و همه را در قالبی جدید معرفی نماید. اینها همه از توانایی های فانتزی است. فانتزی ، بدلیل ماهیت خود اجازه همه ی این کارها را دارد و می تواند همه جور دنیایی را برای خود خلق کند. یکی از خصلتهای جالب فانتزی که در بعضی از آثار دیده می شود پنهان شدن در لایه ای از واقعیت است.

جهان به همان شکلی که می شناسیم ادامه دارد اما دنیایی مملو از روابط عجیب و غیر طبیعی در بطن آن جریان دارد. دنیایی که هیچ کس از آن اطلاعی نداشته و حالا یک اتفاق غیر مترقبه سبب آشکار شدن آن دنیای فانتزی می شود. در بسیاری از این آثار آن دنیای فانتزی مسئولیت حفظ دنیای واقعی را بر عهده دارد و وقتی که دنیای واقعی مورد تهدید قرار می گیرد، دنیای فانتزی مجبور به نشان دادن ماهیت اصلی خود می گردد.

فیلم «مورتال کمبت» نیز از این دسته فیلمهاست. «مورتال کمبت» محصول سال 2021 و به کارگردانی سایمون مک کوید می باشد. فیلم با داستانی قدیمی آغاز می گردد. وقتی  ضدقهرمانی به به نام بی هان به روی زمین آمده و ابرقهرمانی دیگر با نام هانزو هاساشی موسوم به  اسکورپیون را به همراه خانواده اش به قتل می رساند. اما کودکی از این میان جان سالم بدر برده و توسط یکی از خدایان با نام لرد رایدن به مکانی مخفی برده شده و تربیت می گردد. قرنها می گذرد. دوباره همان ضد قهرمان موسوم به بی هان  اینبار در قامتی نو و با نام ساب-زیرو  به روی زمین باز می گردد تا قهرمانان زمین را از بین ببرد و زمین را به تسلط شانگ تسونگ در آورد. او اول به سراغ یکی از نوادگان اسکورپیون با نام کانو می رود. کسی که به عنوان قهرمان زمین انتخاب شده است ولی خود از هیچ چیز خبر ندارد. ساب-زیرو به او و خانواده اش حمله می برد و درست در همین لحظات است که جکس به یاری کانو رسیده و او را با حقایق مهمی آشنا می کند. اینکه کانو یک برگزیده است که باید در نبردی بزرگ زمین را نجات دهد. کانو طبق راهنمایی جکس به سراغ  زنی به نام سونیا می رود که اطلاعات زیادی در مورد برگزیدگان دارد. سپس آنها در یک سفر دسته جمعی به دنبال پیدا کردن معبد رایدن می روند.

معبد باستانی و اسرار آمیز

یک معبد باستانی و اسرار آمیز در دل یک بیابان، جایی که قهرمانان در آنجا آموزش می بینند تا بتوانند توانایی های پنهانی خود را کشف و طریقه استفاده از آن را دریابند. شاید جالب ترین قسمت فیلم همین معبد باستانی و رازآمیز باشد. جایی در جهان ما که تابع قوانین فیزیک بوده و هیچ خرق عادتی در آن وجود ندارد. جایی که همه چیز تغییر می کند. یک معبد عجیب که واقعیت های پنهان جهان را به تصویر می کشد. نکته ای که می خواهم در این یادداشت به آن بپردازم. آیا واقعیت پنهان و مستتری در پس این واقعیت دنیای فیزیکی وجود دارد؟ سوالی که در طول تاریخ همواره برای بشر مطرح بوده و اتفاقا یکی از نقاط تلاقی علم و دین نیز محسوب می گردد.

بشر همواره دیدی باطنی گرا به طبیعت داشته است. این دید به اشکال مختلف در فرهنگهای باستانی مطرح شده است. آموزه های دینی نیز واقعیتی ورای واقعیت مشهود تعریف می کنند. جالب اینجاست که پس از اکتشافات بزرگ قرن بیستم در زمینه فیزیک و سوالاتی که در مورد بنیانهای جهان بخصوص در تفسیر کوانتومی آن مطرح شده است صحبت از واقعیت ها و نظم مستتر نیز شده است. تفسیری که توسط دیوید بوهم فیزیکدان بزرگ آمریکایی از مکانیک کوانتوم ارائه شده است از نظمی مستتر در جهان فیزیک صحبت می کند. البته آنچه گفته شد خیلی با دنیای فانتزی کتاب ها و یا آثاری همانند فیلم «مورتال کمبت» تفاوت دارد. دنیای فانتزی همانطور که خصوصیت آن است جهانی رنگارنگ بوجود می آورد که البته در جای خود جالب است. در دنیایی مملو از قوانین فیزیکی یک خانه، معبد یا جایی دور در بیابان یا زیر آب یا در آسمان وجود دارد که مملو از عبور از قوانین فیزیکی این جهان است. همین موضوع در این فیلم نیز تکرار می شود.

معبد مرموز

این خانه یا معبد مرموز جایی برای نجات دنیا می گردد. انگار تمام نیروهای نجات بخش درون آن پنهان شده و منتظر هستند که در برهه ای خاص سر بیرون آورده و سبب نجات جهان شوند. همین موضوع هم در فیلم «مورتال کمبت» اتفاق می افتد. نکته ی دیگری هم وجود دارد که باید مورد توجه قر ار گیرد. تدریجا شاهد فیلمهایی هستیم که اسطوره، علم، فانتزی و تکنولوژی با هم ترکیب می شوند. قهرمان های اسطوره ای با تکنولوژی قوی تر می گردند. درست است که دامنه ی تخیل انسانی این ترکیب را بوجود می آورد اما در عین حال این ترکیب عجیب معناهای قابل تاملی را نیز بدنبال می آورد. اساطیر مربوط به فهم انسان از جهان هستند.

فهمی که روابطی خاص بین عناصر مختلف جهان برقرار می کند. این در حالی است که ژانرهای علمی تخیلی بر مبنای رشد و توسعه تکنولوژی شکل می گیرند. فرضا تکنولوژی ای که سفرهایی به سرعت نور یا فراتر از آن را ممکن سازد. و یا ترکیب انسان و ماشین، رباتهای هوشمند و ذهن های رایانه ای را مقدور گرداند. کاملا مشخص است که مبنای این دو ژانر با هم متفاوتند. اما بنظر می رسد همسو با رشد تکنولوژی دامنه ی تخیل بشری نمی تواند آنها را از یکدیگر جدا نگه دارد. از این رو با با ترکیبی از علم و تخیل و اسطوره روبرو هستیم. ترکیبی که می توان آن را در آن معبد باستانی واقع در عمق بیابان در فیلم «مورتال کمبت» مشاهده نمود. بغیر از آن قهرمانان اساطیری این فیلم نیز با لباس تکنولوژی ملبس شده اند. ضدقهرمانی به نام ساب زیرو نمونه ای مهم از این موارد است. چنین ترکیبی را در قهرمانان دیگر و حتی در فضاهای ورای فضای جهان واقعی نیز می توان مشاهده کرد. البته این نکته را باید ذکر کنم که فیلم چندان وارد این مفاهیم ذکر شده نمی شود و صرفا برای سرگرمی توصیه می شود.

صحنه های اکشن فیلم می تواند اوقات خوشی را برای شما فراهم آورد.

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی متخصص مغز و اعصاب و درمان بیماری ام اس (MS) در بیمارستان سینا مرکز تحقیقات ام اس