بیماری ام اس در کودکان؛ تشخیص تا درمان

ام اس در کودکان

بیماری ام ‌اس MS کودکان و نوجوانان را هم می‌تواند درگیر کند. قبل از بلوغ، احتمال ابتلا به این بیماری در پسران و دختران مساوی است، اما پس از بلوغ، ام ‌اس در زنان شایع تر و تقریبا ۳ برابر مردان است.

احتمال بروز علائم اولیه غیرمعمول بیماری ام ‌اس در کودکان بیشتر از بزرگسالان است و شامل التهاب اعصاب کنترل کننده چشم، التهاب نخاع، یا اختلال آنسفالومیلیت حاد می‌باشد.

البته هنوز دقیق مشخص نیست که چرا کودکان به ام‌ اس مبتلا می‌شوند. عوامل خطر مانند ژنتیک، قرار گرفتن در معرض ویروس های خاص و سطح پایین ویتامین D نمی‌تواند بی‌ربط باشد. آنچه ما می‌دانیم این است که ام‌ اس مسری نیست، بنابراین نمی‌توان آن را از طریق تماس به افراد دیگر منتقل کرد.

به خاطر داشته باشید که کودکان مبتلا به ام ‌اس با چالش های عاطفی و اجتماعی زیادی رو به رو می‌شوند. داشتن یک بیماری مزمن مانند بیماری ام ‌اس می‌تواند بر اعتماد به نفس، عملکرد تحصیلی، روابط با همسالان، روابط خانوادگی و اجتماعی و رفتار کلی آنها تأثیر بگذارد. همچنین ممکن است بر نحوه نگرش آنها به زندگی خود چه در حال و چه در آینده تأثیر گذار باشد.

علائم ام ‌اس در کودکان چیست؟

به طور کلی، اکثر علائم ام ‌اس در کودکان مشابه علائمی است که بزرگسالان تجربه می‌کنند، یعنی:

• ضعف عضلانی، گزگز و بی حسی
• مشکلات بینایی (از جمله دوبینی) یا از دست دادن بینایی
• مشکل در حفظ تعادل
• مشکلات راه رفتن
• لرزش یا اسپاسم عضلانی
• مشکلات کنترل روده یا مثانه
• لکنت زبان

اما کودکان مبتلا به ام ‌اس ممکن است علائمی مانند تشنج را نیز تجربه کنند که بزرگسالان معمولاً این علائم را ندارند. همچنین کودکان ممکن است عودهای بیشتری را نسبت به بزرگسالان مبتلا به ام ‌اس تجربه کنند.

پدر و مادران گرامی درصورت مشاهده این علائم و طولانی بودن آنها، سریعا نزد بهترین متخصص مغز و اعصاب و درمان بیماری ام اس مراجعه نمایید.

چالش های اجتماعی MS کودکان

ابتلا به بیماری ام اس در دوران کودکی می تواند چالش های عاطفی و اجتماعی زیادی را به همراه داشته باشد. زندگی با یک بیماری مزمن جدی ممکن است بر شرایط زیر در کودک تأثیر منفی بگذارد:

• تصویر از خود
• رفتار – اخلاق
• اعتماد به نفس
• زندگی اجتماعی
• روابط خانوادگی
• عملکرد در مدرسه
• افکار در مورد آینده
• دوستی و روابط با دیگران در همان سن

مهم است که کودک مبتلا به ام اس به مشاوران مدرسه، درمانگران و سایر افراد و منابع مختلف دسترسی داشته باشد. این شرایط می تواند به آنها در چالش های پیش رو کمک کند. باید آنها را تشویق کنید که در مورد تجربیات و مشکلاتشان حرف بزنند.

حمایت معلمان، خانواده و سایر اعضای جامعه نیز می تواند به کودکان در مدیریت موفقیت آمیز این چالش ها و مشکلات بیماری کمک کند.

تشخیص بیماری ام ‌اس در کودکان

تشخیص MS کودکان به چند دلیل ممکن است دشوار باشد. ام اس در کودکان با سایر بیماری های دوران کودکی علائم مشابهی دارند و تشخیص آنها از یکدیگر دشوار است. از آن جا که ام اس در کودکان و نوجوانان غیرمعمول و نادر است، ممکن است پزشکان علائم آن را نادیده بگیرند.

آزمایش خاصی برای تشخیص MS وجود ندارد. در عوض، پزشک از اطلاعات تاریخچه بیمار، معاینه و چندین آزمایش برای تأیید تشخیص و رد سایر علل احتمالی علائم استفاده می کند.

برای تشخیص این بیماری در کودکان، پزشک متخصص مغز و اعصاب باید علائم احتمالی MS را در دو قسمت از سیستم عصبی مرکزی در دو زمان مختلف بررسی کند.

آزمایشاتی که پزشک می تواند برای تشخیص بیماری ام اس در کودکان استفاده کند شامل موارد زیر است:

• بررسی تاریخچه بیماری فرد و سابقه خانودگی او

یک پزشک سوالات مفصلی در مورد انواع و دفعات علائم کودک می پرسد و یک معاینه عصبی کامل انجام می‌دهد.

• تصویربرداری ام آر آی MRI

MRI میزان و احتمال آسیب دیدگی مغز و نخاع را نشان می دهد. همچنین می تواند وجود التهاب در عصب بینایی و راه درمان التهاب عصب چشم را مشخص کند. به این وضعیت نوریت اپتیک گفته می شود. نقش MRI ام ار ای در تشخیص و درمان بیماری ام اس

• نمونه مایع نخاعی

برای این روش، نمونه ای از مایعی که مغز و نخاع را احاطه کرده، جمع آوری شده و از نظر علائم بیماری ام اس بررسی می شود.

• پتانسیل های برانگیخته شده

این آزمایش نشان می دهد که سیگنال ها به چه سرعت از طریق اعصاب حرکت می کنند. در مواردی که کودک سابقه نوریت اپتیک را داشته باشد، این سیگنال ها در مسیرهای بینایی کودکان مبتلا به ام اس کند می شوند.

• توموگرافی انسجام نوری

توموگرافی انسجام نوری، آزمایشی است که از عصب بینایی تصاویری را تهیه می کند.

درمان بیماری ام ‌اس در کودکان

همانند بزرگسالان، تقریبا هیچ درمان خاصی برای ام ‌اس در کودکان وجود ندارد. اما روش‌های بسیاری برای بهبود برخی از علائم این بیماری و نیز جلوگیری از پیشرفت بیماری وجود دارد.

۱) داروی بتا اینترفرون، گلاتیرامر استات که به صورت تزریقی در زیر پوست یا داخل عضله تزریق می‌شوند.

۲) FDA استفاده از داروی خوراکی Gilenya فینگولیمود را برای درمان کودکان و نوجوانان ۱۰ سال به بالا را مجاز دانسته است. فینگولیمود یک سرکوب کننده ایمنی است که تصور می‌شود با نگه داشتن سلول های ایمنی بدن در غدد لنفاوی، از حمله به CNS، جلوگیری می‌کند.

۳) سایر داروهای خوراکی که در کودکان مبتلا به ام‌ اس عود کننده و فروکش کننده استفاده می‌شوند می‌توان از داروی دیمتیل فومارات و تری فلونوماید نام برد که هر دو درحال حاضر در فاز مطالعاتی هستند.

۴) یکی دیگر از داروهای MS بزرگسالان، مانند ناتالیزومب، همچنین داروی ریتوکسیماب که یک سرکوب کننده سیستم ایمنی مورد استفاده در آرتریت روماتوئید و اشکال مختلف سرطان است نیز برای درمان کودکان مورد بررسی قرار گرفته است.

۵) در طول عود MS، کورتیکواستروئیدها می‌توانند برای کاهش التهاب در سیستم عصبی تجویز شوند. طبق گفته فدراسیون بین المللی ام‌ اس، رایج ترین کورتیکواستروئید مورد استفاده در کودکان مبتلا به ام‌ اس متیل پردنیزولون است که به صورت داخل وریدی یک بار در روز به مدت سه تا پنج روز تجویز می‌شود. همچنین پزشک ممکن است پردنیزون، کورتیکواستروئید دیگری که به شکل قرص می‌باشد را تجویز کند. اگرچه اکثر کودکان به طور کلی کورتیکواستروئیدها را به خوبی تحمل می‌کنند، اما ممکن است برخی از عوارض جانبی مانند تغییرات رفتاری، افزایش قند خون و حالت تهوع را نیز داشته باشند.

۶) گزینه های دیگر برای درمان عود شامل تعویض پلاسما و ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG) نیز وجود دارد.

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی متخصص مغز و اعصاب و درمان بیماری ام اس (MS) در بیمارستان سینا مرکز تحقیقات ام اس

📝 نویسنده: دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی