نخستین عکس جیمز وب

چشم گسترش یافته انسان در فراسوی کهکشانها

عبدالرضا ناصر مقدسی

در روزنامه شرق به چاپ رسیده است

پس از مدتها انتظار اولین عکس جیمز وب منتشر شد. بیشک تحلیل های کیهان شناسی زیادی در مورد این عکس و سایر یافته های تلسکوپ جیمز وب به انتشار خواهد رسید. اما برای من که یک متخصص مغز و اعصابم و آگاهی چندانی در مورد یافته ها و تحلیل های تخصصی کیهان شناسان ندارم این عکس  ورود چشم های بشری به فراسوی کیهان تلقی می شود.  این عکس بیش از هر چیزی تداعی گر کوشش انسان برای گذر از تمام  محدودیتهاست و همین انسان را به موجودی شگفت انگیز بدل می کند. موجودی که به مرزهای خود  قانع نیست و هموراه در تلاش است که این مرزها را در نورددد و پیش برود. درست است که گونه انسان خردمند سوار بر فضاپیما از جو زمین خارج شده و بر ماه گام می گذارد و یا سودای رفتن به مریخ را در سر دارد، اما در عین حال او توانسته ابزارهای حسی خود را توسعه داده و دیگر به اندامهای حسی معمول وابسته نباشد. تلسکوپ، میکروسکوپ و سایر وسایلی که انسان در طول قرون ساخته بمثابه رشد ادنامهای حسی و ذهنی او محسوب می شود. جیمز وب فقط تلسکوپی نیست که عکسهایی خیره کننده از عمق فضا و زمانِ کیهان را به ما نمایش دهد. از نظر معرفت شناختی جیمز وب چشم گسترش یافته انسان است. بحث ذهن گسترش یافته امروز مبحث مهمی در علوم اعصاب محسوب می شود. اینکه توانایی های ذهنی ما محدود به اندامها و ارگانهای ما بخصوص مغز نیست و ذهن می تواند با تکیه بر ابزار گسترش یابد . ابزار بمثابه گسترش ذهن ما در جهان پیرامونی محسوب می گردد. لذا می توان در یک نمای فانتزی، تلسکوپ جیمز وب را چشمی از انسان دانست که با اتصال به شبکه های عصبی او عمق کهکشان را به مغز ما وصل می نماید.

 در اینجا سیستم های گیرنده و فرستنده بمثابه شبکه ای عصبی ای می باشد که انسان برای گسترش سیستم عصبی خود تا بینهایت بوجود آورده است. حالا چشم انسان از حدقه اش بیرون آمده و با سیستم عصبی ساخته شده بدست خود بشر امتداد یافته و چون چشمی کیهانی در فراسوی زمین قرار گرفته و در عمق جهان می گردد تا رازهای آن را برملا کند. این دستاورد بزرگی برای گونه ما محسوب می شود که توانسته اندامهای حسی اش را از جو زمین خارج کرده و تا بینهایت گسترده نماید.