جهان در دستان یک نویسنده

نگاهی به فیلم «ادیسه یک نویسنده»

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی-این نوشته در روزنامه شرق به چاپ رسیده است

نکته بسیار جالبی که روزبروز در تحلیل چنین فیلمهایی با آن مواجه می شویم استفاده و ترکیب هر چه بیشتر ژانر فانتزی با ژانر علمی تخیلی است. البته باید توجه داشت که این دو ژانر را نمی توان کاملا از هم مجزا دانست. تکیه بر قدرت خیال موضوعی مهم و اساسی در هر دو ژانر محسوب می شود. اما ژانر علمی تخیلی در بهترین شکل خود، خود را ملزم به تبعیت از قوانین علمی می داند. کسانی همانند آرتور سی کلارک یا ایزاک آسیموف که از بزرگان اینن ژانر هستند بخاطر دقت علمی خود مشهورند. اما در ژانر فانتزی قوه ی خیال می تواند به هر سو حرکت کرده و دنیایی رنگارنگ را بوجود آورد. از این رو این دو ژانر از یکدیگر مجزا بوده و کمتر به حوزه ی هم وارد می شدند.

اما در سالهای اخیر با فیلمهایی روبرو هستیم که نمی توان در یکی از این دو ژانر آنها را گنجاند. به سخن دیگر این فیلمها ترکیبی از هر دو بوده و نشان دهنده ی اتفاق جدیدی در عرصه سینما هستند.

بخصوص اینکه شاید نقطه اتکای آنها توجه به مفهومی فلسفی باشد.درست است که انسان تمایل شگفتی به فتح حوزه های جدید فکری و معرفتی دارد ولی چنین اتفاقی حاکی از مسائل بسیار عمیق تری می باشد که جهان ما با آن روبرو می باشد. همه می دانیم که رشد شگفت انگیز و پر سرعت تکنولوژی نتنها سبب شده که چهره دنیا عوض شود بلکه باید منتظر تغییراتی اساسی در جهان آینده باشیم. علم به انسان توانایی های بی حد و اندازه ای بخشیده و سبب شده که او بتواند وارد حوزه های شود که تا پیش از این حتی تصورش نیز مشکل بوده است. توجه باید داشت که هر چه علم و توانایی های انسان افزایش یابد افق دید او  و جهانی که می شناسد نیز گسترده تر و در عین حال پیچیده تر می شود.

همین موضوع، گستردگی دامنه خیال ورزی او را نیز وسیع تر می نماید. لذا فانتزی های وی نیز تغییر می کند و نمی توان برای همیشه از فانتزی هایی همچون اساطیر و افسانه های کهن استفاده کرد و باید آنها را با کشفیات جدید مخلوط نمود و از این بین دنیایی را خالق کرد که همسو با تحولات شگفت انگیز دنیای جدید باشد. اینگونه است که چنین فیلمهایی شکل می گیرند. به سخن دیگر بنظر می رسد که سینما دارد آینده جهان را با چنین فیلمهای قابل تاملی، پیش بینی می کند. فیلم «ادیسه یک نویسنده» نیز از همین جنس فیلمهای آینده ننگر است. فیلم «ادیسه یک نویسنده»  محصول سال 2021 به کارگردانی یانگ لو  می باشد.

فیلم داستان عجیبی از یک نویسنده را نقل می کند. پسری جوان با نام لو که در حال نوشتن یک رمان فانتزی است. مثل تمام رمانهای فانتزی جهان پر از دیوها و خدایان و غول ها  می باشد. و کسی هم در این بین بر علیه نیروهای شر می جنگد. در این فانتزی البته نکته خاصی وجود ندارد. اما ارتباط آن با جهان واقعی است که به آن شکلی متفاوت می بخشد. پدری به نام گوان نینگ دخترش را از دست داده است. دختر او را ربوده اند و او حالا شش سال است که تمام زندگیش را بر سر پیدا کردن دخترش گذاشته است.

جهان رویا و واقعیت

او سرانجام ربایندگان دخترش را می یابد اما وقتی با آنها درگیر می شود بدون آنکه خود بخواهد وارد مجموعه ای از جهان رویا و واقعیت می گردد که درکش برای وی بسیار سخت است. او رویاهایی عجیب و تکرار شونده ای دارد. او در رویاهای خود صدای دخترش را می شنود که اسیر یک هیولا شده و از او کمک می خواهد. رویایی که البته جز درد و رنجِ  دوری پدری از دخترش معنایی برای وی ندارد. اما بتدریج و در ادامه، این رویاها با عالم واقع مخلوط می شوند و پدر می فهمد که انگار دخترش در جهانی تشکیل شده از تخیل یک نویسنده به زندگی خود ادامه می دهد. گروهی دنبال اویند و از او درخواست عجیبی دارند. آنها دخترش را به او باز می گرداند به این شرط که وی نویسنده ای جوان را بکشد.

نویسنده ای که همان رمان فانتزی را دارد می نویسد. آنها به وی می گویند که این رمان فانتزی دارد در حین نوشته شدن تاثیراتی در جهان واقعی می گذارد که یکی از آنها کشته شدن لی مو یعنی رئیس شرکت بزرگ علاءالدین است. گوان نینگ گرچه این موضوع را غیر قابل باور می داند اما عشق او به دخترش سبب می شود که این پیشنهاد را بپذیرد. و از همین جا هم با زندگی نویسنده و هم با رمانی که دارد می نویسد آشنا می شود.

او سعی می کند در چند موقعیت نویسنده را بکشد اما موفق نمی شود. البته همین عدم موفقیت باعث می شود که بیشتر با فضای ذهنی نویسنده آشنا شود. او متوجه می شود که آنچه نویسنده می نویسد همخوانی عجیبی با رویاهای او دارد. و از اینجا این ایده در ذهن وی شکل می گیرد که این دختر اوست که رویاها او را فرامی خواند تا داستانی پیش برود و او نمود عینی پیدا کند. فیلم جستجوی ادیسه وار در میان دنیای واقعی، دنیای رویاها و نیز جهان رمان بوده و در ادیسه  همه با هم تلاقی پیدا می کنند. و در این تلاقی است که گوان نینگ نیز با نویسنده همراه می شود. او آرزوی یافتن دخترش را دارد و در یک رویکرد عجیب متوجه می شود که بجای گشتن در دنیای واقعی باید در دنیای رمانی که لو می نویسد دنبال دخترش بگردد. این جستجوی عجیب همراه با چالش های بیرونی که لحظه به لحظه شکل می گیرند و پیش می آیند، فیلم را جذاب می نماید.

روابط بین نویسنده و صاحب شرکت علاءالدین

بخصوص اینکه کم کم متوجه روابط بین نویسنده و صاحب شرکت علاءالدین نیز می شویم و می فهمیم که پدر نویسنده و لی مو دوستانی نزدیک بوده اند و با هم شرکت علاءالدین را بنیان گذاری کرده اند اما کمی بعد پدر لو به شکل مرموزی فوت می کند.اینگونه بنظر می رسد که لی مو بدنبال از بین بردن تمام شواهد است.فیلم سوالهای بسیاری را برای مخاطب مطرح می کند. آیا دنیای فانتزی برای همیشه تخیلی باقی می ماند؟ رابطه رویا و فانتزی چیست و آیا رویا می تواند پلی بین دنیای فانتزی و دنیای واقعی محسوب گردد؟ اگر اینگونه باشد آیا تقویت فانتزی می تواند به دگرگونی جهان واقعی و در نهایت به محقق ساختن رویاهای ما منتهی گردد؟ فیلم به این سوالها نمی پردازد اما روندی که طی می کند در همین سمت و سو است. فیلم بشدت تامل برانگیز بوده و لذا می تواند برای مخاطبان با سلایق مختلف جذاب باشد.

دکتر عبدالرضا ناصر مقدسی متخصص مغز و اعصاب و درمان بیماری ام اس (MS) در بیمارستان سینا مرکز تحقیقات ام اس